lipa

 Lipa to takie fascynujące drzewo.

Fascynujące szczególnie podczas kwitnienia.

Aleja kwitnących lip robi niesamowite wrażenie, nie tylko wizualne - niektóre lipy są tak obsypane kwiatem, że liści nie widać - ale i węchowo, bo zapach lip jest jedyny w swoim rodzaju, a także i słuchowo, bo pszczoły przepadają za lipowym kwiatem.

Liście lipy są ciemnozielone i sercowate, kwiatki drobne, żółte, owocki - szare kuleczki - zebrane są po kilka w owocostanie, podobnie jak były ułożone kwiaty. Drzewa lip dorastają do trzydziestu kilku metrów i stare, puste w środku osobniki często liczą sobie kilkaset lat. 

W Polsce mamy zasadniczo trzy gatunki lip: drobnolistną, szerokolistną i srebrzystą. Czasem rosną dziko w lasach, dużo częściej widzimy je jednak w parkach, na skwerach i wzdłuż ulic. Są inne gatunki lip, sadzone u nas jako drzewa ozdobne, lipy potrafią też tworzyć międzygatunkowe mieszańce.

Najczęściej spotykana u nas dziko lipa drobnolistna ma małe listeczki i kwiaty poosadzane gęsto w kątach liści.

Jest najcenniejszym gatunkiem miododajnym i leczniczym - herbatkę z kwiatu lipowego podaje się przy przeziębieniach i infekcjach. 

Lipa szerokolistna ma liście tego samego kształtu, ale o wiele większe. Kwitnie jako pierwsza, wcześniej niż lipy wąskolistne, a jej kwiaty, także dużo większe i masywniejsze,  charakterystycznie zwisają w dół, tworząc kwiatową firankę.

Lipa szerokolistna również nadaje się na herbatkę i dostarcza pysznego miodu.

Trzecim gatunkiem lipy jest lipa srebrzysta, zwana węgierską. Jej nazwa pochodzi od srebrnych od spodu liści, widocznych zwłaszcza podczas wiatru.

 

Liście są większe niż u lipy drobnolistnej, ale mniejsze niż u szerokolistnej. Lipa srebrzysta kwitnie najpóźniej z naszych lip.

Lipa srebrzysta przed paru laty popadła w niełaskę, gdyż podejrzewa się ją o trucie pszczół. Pod lipami srebrzystymi często rzeczywiście widać wiele martwych pszczół. Przyrodnicy dotąd kłócą się, czy to na skutek jakichś toksycznych własności tej lipy, czy może z powodu przegłodzenia i przepracowania pszczół (może lipa srebrzysta produkuje za mało nektaru?), albo zbyt wysokich temperatur - lipy srebrzyste kwitną podczas największych upałów. Tak czy inaczej, kwiatu lipy srebrzystej do ziołolecznictwa się nie poleca. 

Lipy mają miękkie drewno używane w rzeźbiarstwie i do wyrobu drobnych drewnianych przedmiotów, w tym zabawek. Słynny ołtarz Wita Stwosza z Kościoła Mariackiego w Krakowie jest wyrzeźbiony w lipie. Lipa ma charakterystyczne mocne łyko, widoczne przy przełamywaniu gałązek - kiedyś było ono także wykorzystywane do wiązania i splatania. A najsłynniejszą polską lipą jest ta z fraszki Jana Kochanowskiego w Czarnolesie.